Podatek minimalny od 1 stycznia 2024 roku

Najczęściej zadawane pytania

Rok 2024 będzie pierwszym rokiem, za który podatnicy CIT wykazujący na koniec roku stratę lub bardzo niskie dochody będą musieli rozliczyć podatek minimalny. Ważny jest stosunek dochodu do przychodu – jeśli będzie on mniejszy niż 2% przedsiębiorca zapłaci podatek minimalny. Nowe obciążenie nie dotyczy jednak małych podatników, czyli tych osiągających przychody, wraz z VAT, poniżej 2 mln euro.

W praktyce, każdy podatnik CIT będzie więc zobowiązany przeanalizować, czy znajduje się w grupie podmiotów objętych podatkiem minimalnym.

Niestety przepisy normujące ten podatek są skomplikowane, przez co ich interpretacja może nastręczać szereg problemów. Zwłaszcza, że podatek minimalny ma podlegać wyliczeniu w sposób inny niż na potrzeby klasycznego CIT-u. Wynika to m.in. z wyłączenia: z kosztów uzyskania przychodów opłat z tytułu umowy leasingu czy z przychodów wartości należności handlowych zbywanych na rzecz podmiotów z branży faktoringowej  czy z odrębnego sposobu wyliczania strat.

Jeśli potrzebują Państwo pomocy w zrozumieniu kto i kiedy będzie płacić podatek minimalny czy z praktycznym stosowaniem tych regulacji zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.

Nasza oferta

W ramach naszych usług oferujemy:

• Weryfikację podlegania podmiotu pod przepisy o podatku minimalnym
• Analizę przychodów i kosztów dla celów zapłaty podatku minimalnego
• Przegląd wyłączeń i odliczeń
• Obliczenie podstawy opodatkowania
• Rekomendację zastosowania metody zwykłej lub uproszczonej
• Naliczenie podatku minimalnego
• Wskazanie reguł odliczania zapłaconego podatku minimalnego w kolejnych latach podatkowych

Co to podatek minimalny?

Podatek minimalny nałożony ma być na przedsiębiorców: podatników podatku dochodowego od osób prawnych (czyli CIT), wykazujących straty podatkowe lub bardzo niskie dochody. Trzeba jednak wiedzieć, że podatek minimalny jest nową, równoległą formą opodatkowania obok tzw. „klasycznego” CIT. Oznacza to, że każdy podatnik CIT będzie musiał przeprowadzić weryfikację pod kątem podlegania pod podatek minimalny. Jednocześnie, samo objęcie podatkiem minimalnym nie oznacza zwolnienia z obowiązku rozliczenia „klasycznego” CIT.

W praktyce możliwa jest sytuacja, gdy u podatnika CIT powstanie w jednym roku zobowiązanie podatkowe z tytułu „klasycznego” podatku CIT i podatku minimalnego zarazem. Wówczas nie powinno jednak dojść do podwójnego opodatkowania, gdyż kwota podatku minimalnego do zapłaty będzie mogła zostać pomniejszona o należny „klasyczny” podatek CIT. Co istotne, jeśli podatnik zapłaci podatek minimalny, to będzie mógł go odliczyć od „klasycznego” CIT w zeznaniach składanych za kolejne 3 lata podatkowe.

Od kiedy podatek minimalny?

Przepisy dotyczące tej daniny weszły wprawdzie w życie 1 stycznia 2022 r., ale zostały znowelizowane, a ich stosowanie zawieszono do 31 grudnia roku 2023. Jeżeli nic się nie zmieni, to trzeba będzie je stosować od 1 stycznia 2024 r. Oznacza to, że pierwszym rokiem, za który będzie należny podatek minimalny będzie rok 2024 r. Jeśli chodzi o podatników, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy i rozpoczął się przed 1 stycznia 2024 r., a zakończy się po 31 grudnia 2023 r., zwolnienie od podatku minimalnego obowiązuje do końca takiego roku podatkowego (art. 38ec ust. 2 ustawy o CIT).

Kogo nie dotyczą przepisy o podatku minimalnym?

Podatku minimalnego nie zapłacą podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych (czyli PIT), nie tylko opodatkowani w formie ryczałtu czy według skali lub podatkiem liniowy i w tym celu prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów), również w sytuacji, gdy byli zobowiązani do prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych. Nie zapłacą go również spółki, których wspólnicy są wyłącznie podatnikami PIT (spółka cywilna, spółka jawna, która podlega pod PIT ze względu na charakter swoich udziałowców, spółka partnerska).

Jakich firm dotyczy podatek minimalny?

Podatek minimalny generalnie dotyczyć będzie dwóch grup podmiotów:

1. spółek będących podatnikami CIT i posiadających siedzibę lub zarząd w RP, czyli:

• spółek posiadających osobowość prawną, w tym też europejskich,
• spółek kapitałowych w organizacji,
• spółek:
• • komandytowych i spółek komandytowo-akcyjnych,
  • jawnych, jeżeli wspólnikami spółek jawnych nie są wyłącznie osoby fizyczne oraz spółka jawna nie złoży informacji o podatnikach podatku dochodowego od osób prawnych, oraz o podatnikach podatku dochodowego od osób fizycznych posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku tej spółki, o którym mowa odpowiednio w art. 5 ust. 1 albo o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426, z późn. zm.2) ), lub aktualizacji tej informacji  w terminie 14 dni, licząc od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników.

2. podatkowych grup kapitałowych.

W praktyce podatkowi minimalnemu podlegać będą więc:

• spółki, mające siedzibę lub zarząd w Polsce (np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne, proste spółki akcyjne, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne, a także pod pewnymi warunkami spółki jawne, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne);
• podatkowe grupy kapitałowe (PGK).

Tu zastrzeżenie: podatek minimalny w zasadzie nie będzie dotyczył podmiotów, nie posiadających statusu spółki w rozumieniu ustawy CIT i działających w oparciu o tzw. odrębne ustawy (np. spółdzielni, fundacji, stowarzyszeń, czy SPZOZ).

Jakie branże mogą podlegać pod przepisy o podatku minimalnym?

W praktyce podatek minimalny może obciążyć firmy z branż, charakteryzujących się niską dochodowością lub okresowymi stratami, np. z sektora:

• HoReCa (z ang. Hotel, Restaurant, Catering/Café, tj. branża hotelarska oraz gastronomiczna),
• transportowego
• nieruchomości
• przemysłu
• przetwórstwa
• handlu hurtowego i detalicznego,
• budowlanego.

Czy podmioty zagraniczne zapłacą podatek minimalny?

Podatek minimalny może dotyczyć nierezydentów, prowadzących działalność w Polsce poprzez zagraniczny zakład. Tych ostatnich nowa forma opodatkowania obejmie w zakresie, w jakim przychody i straty związane są z działalnością takiego zakładu. W przypadku przedsiębiorców zagranicznych kluczowe okaże się zbadanie charakteru aktywności prowadzonej w Polsce.

Należy jednak pamiętać, że znalezienie się w jakiekolwiek z opisanych  grupie  nie oznacza jeszcze automatycznie konieczności zapłaty podatku minimalnego. Konieczne będzie ustalenie wyniku podatkowego takiego podmiotu.

Kiedy podatek minimalny do zapłaty?

Podatek minimalny zapłacą wyłącznie podatnicy, którzy:

1. ponieśli stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych albo
2. osiągnęli udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 2%.

W praktyce, każdy podatnik CIT będzie zobowiązany przeanalizować, czy znajduje się w grupie podmiotów objętych podatkiem minimalnym. Jeśli działalność jest prowadzona w formie spółki a podatnik CIT nie jest objęty listą zwolnień konieczna będzie coroczna weryfikacja wyniku podatkowego.

Przy czym wynik ten będzie musiał być kalkulowany na zasadach odrębnych od „klasycznego” CIT. Może być tak, że spółka wykaże stratę dla celów rozliczenia „klasycznego” CIT, natomiast uwzględniając przytoczone powyżej wyłączenia nie poniesie straty w rozumieniu regulacji o podatku minimalnym i ostatecznie nie zapłaci nowego podatku. Jeśli jednak tak się nie stanie, konieczne będzie zapoznanie się z zasadami obliczania podatku minimalnego.

Kto może być zwolnionym od podatku minimalnego?

Zwolnieni od podatku minimalnego:

• podatnicy CIT, którzy dopiero rozpoczynają prowadzenie działalności. W projekcie do ustawy wyjaśniono, że mogą to być start-upy, nowe spółki zakładane przez polskie firmy, jak również podmioty, które wchodzą na polski rynek. Takie zwolnienie będzie działało przez pierwsze 3 lata prowadzenia działalności. W praktyce podatek minimalny będzie dotyczył nowych podatników CIT najwcześniej w 4 roku prowadzenia działalności. Jako podatnik rozpoczynający działalność nie będą jednak traktowane podmioty utworzone w wyniku operacji restrukturyzacyjnych (np. działań przekształceniowych, które skutkowały przebudową struktury, podziałem czy wniesieniem wkładu).
• podatnicy CIT, którzy osiągnęli w danym roku przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do poprzedniego roku. Oznacza to, że samo uzyskanie niższego dochodu lub poniesienie straty nie zawsze będzie skutkowało koniecznością zapłaty podatku minimalnego. Jeśli w wyniku porównania rok do roku przychodów – wystąpi spadek o co najmniej 30%, podatek minimalny zasadniczo nie wystąpi.
• spółki o stosunkowo prostych strukturach właścicielskich, tzn. takie, których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i jednocześnie nieposiadające bezpośrednio lub pośrednio udziałów (akcji) w kapitale innej spółki lub ogółu praw i obowiązków w spółce nie będącej osobą prawną w wysokości przekraczającej 5 proc. Spółki te nie powinny jednak posiadać innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym.
• podatnicy wchodzący w skład grupy spółek. Wyłączenie może dotyczyć grupy co najmniej dwóch spółek, w której jedna spółka posiada bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 75% udział w kapitale zakładowym, kapitale akcyjnym lub udziale kapitałowym pozostałych spółek wchodzących w skład tej grupy. Aby powyższe wyłączenie miało zastosowanie zasadniczo muszą zostać spełnione następujące warunki: rok podatkowy spółek musi obejmować ten sam okres oraz obliczony za rok podatkowy udział łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach musi być większy niż 2%.
• instytucje finansowe, których podstawowym przedmiotem działalności jest świadczenie usług finansowych polegających na odpłatnym nabywaniu od wierzyciela wierzytelności powstałych w wyniku zawarcia umowy sprzedaży towarów lub świadczenia usług pomiędzy tym wierzycielem a dłużnikiem. Będą to m.in. firmy inwestycyjne, finansowe spółki holdingowe, finansowe spółki holdingowe o działalności mieszanej, inwestycyjne spółki holdingowe, instytucje płatnicze czy spółki zarządzania aktywami. Z omawianej preferencji skorzystają też m.in. banki krajowe, instytucje kredytowe oraz wybrane krajowe i zagraniczne zakłady ubezpieczeń;
• podatnicy, u których większość uzyskanych przychodów innych niż z zysków kapitałowych w roku podatkowym zostało osiągniętych w związku z: eksploatacją w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych;
• ponadto podatku minimalnego nie zapłacą następujące podmioty: mali podatnicy CIT (których roczne przychody brutto ze sprzedaży nie przekraczają 2 mln euro); postawieni w stan upadłości, likwidacji lub objęci postępowaniem restrukturyzacyjnym; podatnicy będący stroną umowy o współdziałanie; spółki komunalne, spółki świadczące głównie usługi ochrony zdrowia, podatnicy, których rentowność w jednym z trzech ostatnich lat podatkowych wyniosła powyżej 2%.

Wniosek:

• zwolnienia od podatku minimalnego mogą objąć wiele spółek,
• niektóre sformułowania użyte przez ustawodawcę, a dotyczące w szczególności podatników zwolnionych od podatku minimalnego nie są  jednak jasne czy/i precyzyjne,
• obecnie brak  praktyki stosowania nowych przepisów, czy wykształconej linii interpretacyjnej czy sądowej,
• stąd aktualnie wielu podatników występuje do Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskami o wydanie interpretacji indywidualnych.

Jeśli mają Państwo podobne wątpliwości co do wykładni przepisów o podatku minimalnym, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią. Nasi eksperci mogą również przygotować wniosek do DKIS czy/i reprezentować Państwa w trakcie postępowania o wydanie takiej interpretacji.

Jak obliczyć podatek minimalny?

Stawka minimalnego podatku dochodowego ma wynieść 10% podstawy opodatkowania stanowiącej sumę kilku składników. W dużym uproszczeniu, na podstawę opodatkowania, ma złożyć się suma 1,5% przychodów z tzw. działalności operacyjnej (czyli wartość przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym) oraz ,,nadmiernych” kosztów finansowania dłużnego i usług niematerialnych ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych.

Chodzi o koszty finansowania dłużnego, które zostały poniesione na rzecz podmiotów powiązanych, przekraczające wartość 30% podatkowej EBITDA oraz kwotę poniesionych na rzecz tych podmiotów  kosztów usług lub praw niematerialnych przekraczających wartość 3 mln PLN plus 5% podatkowej EBITDA.

W celu obliczenia podatku minimalnego przewidziano liczne wyłączenia i odliczenia.

W konsekwencji podatek minimalny będzie podlegał wyliczeniu w sposób inny niż na potrzeby klasycznego CITu. Wynikać to będzie m.in. z wyłączenia: z kosztów uzyskania przychodów opłat z tytułu umowy leasingu środków trwałych czy z przychodów wartości należności handlowych zbywanych na rzecz podmiotów z branży faktoringowej itp. czy odrębnego sposobu wyliczenia strat. Do obliczenia straty oraz udziału dochodów w przychodach nie można będzie uwzględniać wydatków na nabycie środków trwałych, a także przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio lub pośrednio związanych z tymi przychodami.

Podatnik może również wybrać uproszczony sposób ustalania podstawy opodatkowania stanowiącej kwotę odpowiadającą 3% wartości osiągniętych w roku podatkowym przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych. Jednak o wyborze takiego uproszczenia podatnik musi poinformować właściwy organ podatkowy w zeznaniu podatkowym, składanym za rok podatkowy dokonania tego wyboru.

Termin zapłaty podatku minimalnego?

Konstrukcja minimalnego podatku dochodowego nie przewiduje odprowadzania w ciągu roku podatkowego zaliczek. Skoro naliczenia podatku minimalnego dokonuje się raz do roku, przyjmuje się że należy go zapłacić w  terminie złożenia rocznego zeznania za dany rok.

Jeśli nie będzie żadnych zmian w przepisach podatkowych spółki zapłacą podatek minimalny po raz pierwszy w 2025 r., gdy będą mieć straty podatkowe lub nie przekroczą 2-proc. progu rentowności (udziału dochodów w przychodach).

Obecnie nic nie wskazuje na to, aby obowiązki związane z podatkiem minimalnym zostały po raz kolejny przesunięte. Nie zmienia to jednak faktu, że przepisy normujące ten podatek są skomplikowane oraz ich interpretacja może i będzie nastręczać szereg problemów. Jeśli potrzebują Państwo pomocy w zrozumieniu kto i kiedy będzie płacić podatek minimalny czy z praktycznym stosowaniem tych regulacji prosimy o kontakt  z naszymi ekspertami.